Złość i przemoc w rodzinie
Najnowsze badania pokazują, że w Norwegii musimy podjąć środki mające na celu zapobieganie złości i przemocy wobec dzieci na poziomie zdrowia publicznego. Według badania przeprowadzonego przez Mossige w 2016 r. 6% ankietowanych młodych ludzi było poddawanych leczeniu z powodu przemocy rodzicielskiej (bicia). Dotkliwa przemoc wobec dzieci pojawia się w równym stopniu ze strony matek, jak i ojców. Mossige dowodzi też, że 21% ankietowanych młodych osób doświadczało umiarkowanej przemocy i lęku spowodowanego złością rodziców (uderzanie otwartą dłonią, mocne potrząsanie, szczypanie, itd.) – 14% ze strony matki, a 13% ze strony ojca. Badanie pokazuje, że sprawcami umiarkowanej i dotkliwej przemocy są w takim samym stopniu matki i ojcowie, zatem obie strony potrzebują pomocy w radzeniu sobie ze złością.
Badanie niekorzystnych doświadczeń z dzieciństwa (ACE) (Filetti 2009) prowadzone przez 15 lat na 17 000 dzieciach wykazało, że życie przez dłuższy czas w strachu przed gniewem i przemocą ze strony rodziców jest najbardziej szkodliwym czynnikiem wpływającym na dziecko. Funkcjonowanie w stanie gotowości osłabia system odpornościowy i zwiększa ryzyko dolegliwości fizycznych i psychicznych.
Norweskie Stowarzyszenie Medyczne (DNL 2010) przygotowało raport oparty na badaniach, w tym badaniu niekorzystnych doświadczeń z dzieciństwa. W raporcie napisano, że „wyniki badania nad niekorzystnymi doświadczeniami z dzieciństwa pokazują, że skutki tych doświadczeń sięgają głęboko, zwiększają się z czasem i mają wpływ na późniejsze problemy zdrowotne i przedwczesną śmierć. Wiele dolegliwości powszechnych wśród dorosłych może wynikać z doświadczeń z dzieciństwa. Należy zatem zapewnić odpowiednie środki zapobiegawcze i lecznicze”.
W swojej pracy doktorskiej pt. „Dlaczego zranione dzieci wyrastają na chorych dorosłych” Kirkengen dowodzi, że nawet umiarkowana przemoc w formie okazywanej złości może być szkodliwa dla dzieci. Istotnym czynnikiem jest to, czy złość postrzegana jest jako niemożliwa do przewidzenia, co z czasem rodzi u dziecka poczucie niepewności (Kirkengen 2008).
Z przeglądu przypadków, którymi zajmowało się Centrum pomocy rodzinie w Molde, wynika, że 85% rodziców mających problemy z wybuchami złości chciało poddać się terapii. Dotyczy to w równym stopniu matek i ojców. Pozostałe 15% obarczało innych winą za swoją złość i nie chciało uczestniczyć w sesjach.
Badania nad wpływem terapii kognitywnej na radzenie sobie ze złością pokazują, że po terapii 3 na 4 osoby lepiej panują nad gniewem (Beck i Fernandez 1998).
Celem strony littsint.no, e-booka i aplikacji jest dzielenie się z rodzicami wiedzą psychologiczną i udostępnianie im metod, z których mogą skorzystać, aby stworzyć swoim dzieciom bezpieczniejsze, pewniejsze i bardziej przewidywalne środowisko życia. Znajdują się tam także informacje, gdzie można, w razie potrzeby, otrzymać profesjonalną pomoc.
Steinar Sunde
psycholog i terapeuta stosujący terapię kognitywną
TED talk: How childhood trauma affects health across a lifetime (Nadine Burke Harris | TEDMED 2014).
Bibliografia
Beck, A. T. (1999) Prisoner of hate, the cognitive basis of anger, hostility, and violence. New York: Harper Collins Publishers.
Beck, J, S. (2006) Kognitiv terapi. Teori, udøvelse og refleksjon. Akademisk forlag.
Beck, J. S. (2021) Cognitive Behavior Therapy. Basics and Beyond. The Guilford Press
Beck, R. & Fernadez, E. (1998). Cognitiv-behavioral therapy, in the threatment of anger: A meta-analysis. Cognitive Therapy and Research, 22, 63-74.
Berge, T. & Repål, A. (2017). Den indre samtalen. Kognitiv terapi i praksis. Oslo: Gyldendal Akademisk.
Brandtzæg. I, Smith. L, Torsteinson. S (2011) Mikroseparasjoner, tilknytning og behandling. Fagbokforlaget
Brandtzæg. I, Torsteinson. S, Øiestad. G (2013) Se barnet innenfra. Hvordan jobbe med tilknytning I barnehagen. Kommuneforlaget.
Dahl, K. Snersrud, K. (2007) Barn som vitne til vold i familien. En behandlingsmanual. Familievernkontoret i Sør-Trøndelag.
Davies, William (2000) Å bekjempe sinne og irritasjon. Tapir akademiske forlag
Den Norsk Legeforening. (2010) Statusrapport: Da lykkeliten kom til verden. – Om belastninger i tidlige livsfaser.
Ellis, A. (1962). Reason and emotion in psychotherapy. New York: Lyle Stuart.
Filetti, V. J.(2009).The relationship of adverse childhood experience to adulth health: turning gold into lead. Z. Psychosom Med Psychother 2009; 48: 359-69.
Greene, Ross W. (2021). The explosive child. Harper
Gottmann, John, M. (2016) Hjerteforeldre. Panta Forlag
Haaland, T. Clausen, S. E. Schei, B. (2005) Vold I parforhold. Ulike perspektiver. NIBR-rapport 3.
Heltne, U. & Steinsvåg, P. Ø. (2010) Avsluttende prosjektrapport. Barn som lever med vold i familien. Alternativ til vold og Senter for Krisepsykologi.
Isdahl, P. (2000). Meningen med volden. Oslo: kommuneforlaget.
Jarwson, S. & Haugan, G. S. (2016). Vold og aggresjon: et kurs i sinnemestring. I Berge, T. & Repål, A. (Red.), Handbok i kognitiv terapi. Oslo: Gyldendal Akademisk.
Kirkengen, (2008). Hvorfor krenkede barn blir syke voksne. Universitetsforlaget.
Middelborg, J. Lilledal, G. Tindberg, J. W. Solevåg, A. Lang, N. (2007) Tryggere barndom. Parterapi – en nyttig tilnærming for barn som lever med vold i familien. Fokus på familien, 35: 292-311.
Montgomery, Hedvig (2018) Foreldremagi. Pilar Forlag
Mossige, S. Stefansen, K (red) (2007). Vold og overgrep mot barn og unge. Norsk institutt for forskning om oppvekst, velferd og aldring. (NOVA) Rapport 20/07.
Mossige, S. Stefansen, K (red) (2016). Vold og overgrep mot barn og unge. Omfang og utviklingstrekk fra 2007-2015. Norsk institutt for forskning om oppvekst, velferd og aldring. (NOVA) Rapport 20/16.
Nordanger, Dag Øystein (2017) Utviklingstraumer. Fagbokforlaget
Raknes, S. (2010a). Psykologisk førstehjelp. Barn. Gyldendal Akademiske.
Raknes, S. (2010b). Psykologisk førstehjelp. Ungdom. Oslo. Gyldendal Akademiske.
Raundalen, M. Isdal, P. (2004) Nyhetsbrev til fagpersoner som møter barn som lever med vold i familien. Bulletin nr 1 i prosjektet ”Barn som lever med vold i familien”.
Berge, T. og Repål, A. mfl (2016). Behandlingsalliansen i kognitiv terapi. I: T. Berge, & A. Repål, (red.): Håndbok i kognitiv terapi. Oslo: Gyldendal Akademiske.
Råkil, M. (2002) Menns vold mot kvinner – behandlingserfaringer og kunnskapsstatus. Oslo: Universitetsforlaget.
Sunde, S. (2012) Undervisningsfilm: ABC i sinnemestring, En kognitiv modell i terapeutisk arbeid med foreldre. kognitiv.no
Sunde, S. (2013) Undervisningsfilm: ABC i sinnemestring. En kognitiv modell i terapeutisk arbeid med foreldre, påfølgende timer. kognitiv.no
Sunde, S. (2014) ABC i sinnemestring for foreldre. Tidsskrift for Kognitiv terapi. Nr 2, 2014.
Sunde, S. (2016) Podcast radio. Sinnemestring med psykologspesialist Steinar Sunde. Foreldrerådet Rubicon radio/TV.
Sunde, S. (2017) Teknikker for å mestre sinne. Tidsskrift for helsesøstre. Nr 2, 2017.
Sunde, S. (2017) Opplever du å bli mer sint på barna enn du ønsker? Hvordan avdekke og behandle hverdagssinne/volden i familier? Utposten, blad for allmenn- og samfunnsmedisin. Nr 5, 2017.
Vassbø Hagen, Anne Hilde (2021) Sinte barn og sinte voksne. Gyldendal
Vatnar, S. K. B. (2000): Familievold og familievern. Presentasjon og drøfting av en kartleggingsundersøkelse ved familievernkontorene i Norge. Fokus på familien, 3: 169-182.
Vatnar, S. K. B. (2003): Evalueringsrapport for prosjektet ”Vitne til vold” tiltak 2 i regjeringens handlingsplan ”vold mot kvinner” 2001 – 2003.
Wilhelmsen, I. (2016). Sjef i eget liv – en bok om kognitiv terapi. Hertervig Forlag.