Złość i przemoc w rodzinie
Najnowsze badania pokazują, że w Norwegii musimy podjąć środki mające na celu zapobieganie złości i przemocy wobec dzieci na poziomie zdrowia publicznego. Według badania przeprowadzonego przez Mossige w 2016 r. 6% ankietowanych młodych ludzi było poddawanych leczeniu z powodu przemocy rodzicielskiej (bicia). Dotkliwa przemoc wobec dzieci pojawia się w równym stopniu ze strony matek, jak i ojców. Mossige dowodzi też, że 21% ankietowanych młodych osób doświadczało umiarkowanej przemocy i lęku spowodowanego złością rodziców (uderzanie otwartą dłonią, mocne potrząsanie, szczypanie, itd.) – 14% ze strony matki, a 13% ze strony ojca. Badanie pokazuje, że sprawcami umiarkowanej i dotkliwej przemocy są w takim samym stopniu matki i ojcowie, zatem obie strony potrzebują pomocy w radzeniu sobie ze złością.
Badanie niekorzystnych doświadczeń z dzieciństwa (ACE) (Filetti 2009) prowadzone przez 15 lat na 17 000 dzieciach wykazało, że życie przez dłuższy czas w strachu przed gniewem i przemocą ze strony rodziców jest najbardziej szkodliwym czynnikiem wpływającym na dziecko. Funkcjonowanie w stanie gotowości osłabia system odpornościowy i zwiększa ryzyko dolegliwości fizycznych i psychicznych.
Norweskie Stowarzyszenie Medyczne (DNL 2010) przygotowało raport oparty na badaniach, w tym badaniu niekorzystnych doświadczeń z dzieciństwa. W raporcie napisano, że „wyniki badania nad niekorzystnymi doświadczeniami z dzieciństwa pokazują, że skutki tych doświadczeń sięgają głęboko, zwiększają się z czasem i mają wpływ na późniejsze problemy zdrowotne i przedwczesną śmierć. Wiele dolegliwości powszechnych wśród dorosłych może wynikać z doświadczeń z dzieciństwa. Należy zatem zapewnić odpowiednie środki zapobiegawcze i lecznicze”.
W swojej pracy doktorskiej pt. „Dlaczego zranione dzieci wyrastają na chorych dorosłych” Kirkengen dowodzi, że nawet umiarkowana przemoc w formie okazywanej złości może być szkodliwa dla dzieci. Istotnym czynnikiem jest to, czy złość postrzegana jest jako niemożliwa do przewidzenia, co z czasem rodzi u dziecka poczucie niepewności (Kirkengen 2008).
Z przeglądu przypadków, którymi zajmowało się Centrum pomocy rodzinie w Molde, wynika, że 85% rodziców mających problemy z wybuchami złości chciało poddać się terapii. Dotyczy to w równym stopniu matek i ojców. Pozostałe 15% obarczało innych winą za swoją złość i nie chciało uczestniczyć w sesjach.
Badania nad wpływem terapii kognitywnej na radzenie sobie ze złością pokazują, że po terapii 3 na 4 osoby lepiej panują nad gniewem (Beck i Fernandez 1998).
Celem strony littsint.no, e-booka i aplikacji jest dzielenie się z rodzicami wiedzą psychologiczną i udostępnianie im metod, z których mogą skorzystać, aby stworzyć swoim dzieciom bezpieczniejsze, pewniejsze i bardziej przewidywalne środowisko życia. Znajdują się tam także informacje, gdzie można, w razie potrzeby, otrzymać profesjonalną pomoc.
Steinar Sunde
psycholog i terapeuta stosujący terapię kognitywną
TED talk: How childhood trauma affects health across a lifetime (Nadine Burke Harris | TEDMED 2014).
Bibliografia
Beck, A. T. (1999) Prisoner of hate, the cognitive basis of anger, hostility, and violence. New York: Harper Collins Publishers.
Beck, J, S. (2006) Kognitiv terapi. Teori, udøvelse og refleksjon. Akademisk forlag.
Beck, R. & Fernadez, E. (1998). Cognitiv-behavioral therapy, in the threatment of anger: A meta-analysis. Cognitive Therapy and Research, 22, 63-74.
Berge, T. & Repål, A. (2017). Den indre samtalen. Kognitiv terapi i praksis. Oslo: Gyldendal Akademisk.
Brandtzæg. I, Smith. L, Torsteinson. S (2011) Mikroseparasjoner, tilknytning og behandling. Fagbokforlaget
Brandtzæg. I, Torsteinson. S, Øiestad. G (2013) Se barnet innenfra. Hvordan jobbe med tilknytning I barnehagen. Kommuneforlaget.
Dahl, K. Snersrud, K. (2007) Barn som vitne til vold i familien. En behandlingsmanual. Familievernkontoret i Sør-Trøndelag.
Den Norsk Legeforening. (2010) Statusrapport: Da lykkeliten kom til verden. – Om belastninger i tidlige livsfaser.
Ellis, A. (1962). Reason and emotion in psychotherapy. New York: Lyle Stuart.
Filetti, V. J.(2009).The relationship of adverse childhood experience to adulth health: turning gold into lead. Z. Psychosom Med Psychother 2009; 48: 359-69.
Haaland, T. Clausen, S. E. Schei, B. (2005) Vold I parforhold. Ulike perspektiver. NIBR-rapport 3.
Heltne, U. & Steinsvåg, P. Ø. (2010) Avsluttende prosjektrapport. Barn som lever med vold i familien. Alternativ til vold og Senter for Krisepsykologi.
Isdahl, P. (2000). Meningen med volden. Oslo: kommuneforlaget.
Jarwson, S. & Haugan, G. S. (2016). Vold og aggresjon: et kurs i sinnemestring. I Berge, T. & Repål, A. (Red.), Handbok i kognitiv terapi. Oslo: Gyldendal Akademisk.
Kirkengen, (2008). Hvorfor krenkede barn blir syke voksne. Universitetsforlaget.
Middelborg, J. Lilledal, G. Tindberg, J. W. Solevåg, A. Lang, N. (2007) Tryggere barndom. Parterapi – en nyttig tilnærming for barn som lever med vold i familien. Fokus på familien, 35: 292-311.
Mossige, S. Stefansen, K (red) (2007). Vold og overgrep mot barn og unge. Norsk institutt for forskning om oppvekst, velferd og aldring. (NOVA) Rapport 20/07.
Mossige, S. Stefansen, K (red) (2016). Vold og overgrep mot barn og unge. Omfang og utviklingstrekk fra 2007-2015. Norsk institutt for forskning om oppvekst, velferd og aldring. (NOVA) Rapport 20/16.
Raknes, S. (2010a). Psykologisk førstehjelp. Barn. Gyldendal Akademiske.
Raknes, S. (2010b). Psykologisk førstehjelp. Ungdom. Oslo. Gyldendal Akademiske.
Raundalen, M. Isdal, P. (2004) Nyhetsbrev til fagpersoner som møter barn som lever med vold i familien. Bulletin nr 1 i prosjektet ”Barn som lever med vold i familien”.
Berge, T. og Repål, A. mfl (2016). Behandlingsalliansen i kognitiv terapi. I: T. Berge, & A. Repål, (red.): Håndbok i kognitiv terapi. Oslo: Gyldendal Akademiske.
Råkil, M. (2002) Menns vold mot kvinner – behandlingserfaringer og kunnskapsstatus. Oslo: Universitetsforlaget.
Sunde, S. (2012) Undervisningsfilm: ABC i sinnemestring, En kognitiv modell i terapeutisk arbeid med foreldre. kognitiv.no
Sunde, S. (2013) Undervisningsfilm: ABC i sinnemestring. En kognitiv modell i terapeutisk arbeid med foreldre, påfølgende timer. kognitiv.no
Sunde, S. (2014) ABC i sinnemestring for foreldre. Tidsskrift for Kognitiv terapi. Nr 2, 2014.
Sunde, S. (2016) Podcast radio. Sinnemestring med psykologspesialist Steinar Sunde. Foreldrerådet Rubicon radio/TV.
Sunde, S. (2017) Teknikker for å mestre sinne. Tidsskrift for helsesøstre. Nr 2, 2017.
Sunde, S. (2017) Opplever du å bli mer sint på barna enn du ønsker? Hvordan avdekke og behandle hverdagssinne/volden i familier? Utposten, blad for allmenn- og samfunnsmedisin. Nr 5, 2017.
Vatnar, S. K. B. (2000): Familievold og familievern. Presentasjon og drøfting av en kartleggingsundersøkelse ved familievernkontorene i Norge. Fokus på familien, 3: 169-182.
Vatnar, S. K. B. (2003): Evalueringsrapport for prosjektet ”Vitne til vold” tiltak 2 i regjeringens handlingsplan ”vold mot kvinner” 2001 – 2003.
Wilhelmsen, I. (2016). Sjef i eget liv – en bok om kognitiv terapi. Hertervig Forlag.
John, M. Gottmann (2016) Hjerteforeldre. Panta Forlag
Hedvig Montgomery (2018) Foreldremagi. Pilar Forlag
Dag Øystein Nordanger (2017) Utviklingstraumer. Fagbokforlaget
William Davies (2000) Å bekjempe sinne og irritasjon. Tapir akademiske forlag
Anne Hilde Vassbø Hagen (2021) Sinte barn og sinte voksne. Gyldendal
Ross W. Greene (2021). The explosive child. Harper